Artykuł 1 Prawa upadłościowego w praktyce

Artykuł 1 Prawa upadłościowego w praktyce

Prawo upadłościowe reguluje zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli wobec dłużników niewypłacalnych. Chodzi tu zarówno o dłużników będących przedsiębiorcami jak i dłużników – osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej (tzw. upadłość konsumencka). Prawo upadłościowe normuje również skutki ogłoszenia upadłości oraz zasady umarzania zobowiązań upadłego, który jest osobą fizyczną (art. 1 Prawa upadłościowego). 

Wierzyciele dookoła masy

Artykuł 1 nawiązuje do podstawowego i najdawniejszego historycznie celu postępowania z dłużnikami niewypłacalnymi – wspólnego zaspokojenia wierzycieli z masy majątku osoby, która przestała terminowo regulować swe zobowiązania (postępowanie konkursowe od łac. concursus – zejście się, zbiegnięcie się). Chodzi tu zatem o egzekucję uniwersalną (odmienną od egzekucji syngularnej, regulowanej w kodeksie postępowania cywilnego). 
Zasadniczą rolę odkrywa wielość wierzycieli, swego rodzaju opozycja między nimi a upadłym, a także zbieżność interesów wierzycieli (w zasadzie). Warto pamiętać, że prawo upadłościowe normuje również relacje między wierzycielami, zwłaszcza kolejność ich zaspokojenia, czyli zakres praw każdego z wierzycieli do majątku dłużnika niewypłacalnego. 

Jeden wierzyciel to za mało

Zastosowanie przez ustawodawcę słów “wspólne dochodzenie roszczeń” nie jest przypadkowe. Słowa te przesądzają, że nie jest możliwe prowadzenie postępowania upadłościowego w stosunku do osoby niewypłacalnej, jeśli ma ona tylko jednego wierzyciela. Taką wykładnię potwierdził również Sąd Najwyższy np. w wyroku z 22. VI. 2010 r., IV CNP 95/06. Jeśli mamy do czynienia z jednym wierzycielem jedyną możliwością realizacji jego praw wobec dłużnika jest przeprowadzenie egzekucji z poszczególnych składników majątkowych, zgodnie z przepisami k.p.c.
Warto pamiętać, że swoistym rozwiązaniem “pośrednim”, użytecznym w relacjach gospodarczych, jest przeprowadzenie egzekucji uniwersalnej z całego przedsiębiorstwa dłużnika w myśl art. 1064(1)-1064(23) Kodeksu postępowania cywilnego. Możliwe jest zastosowanie zarządu przymusowego lub sprzedaży przedsiębiorstwa jako całości. 

Oddalenie i umorzenie

Jeżeli sąd, który rozpoznaje wniosek o ogłoszenie upadłości ustali, że dłużnik ma tylko jednego wierzyciela, wniosek oddala (oddalenie oznacza brak uzasadnienia merytorycznego). Decyzja ta zapada w oparciu właśnie o art. 1 ust. 1 Prawa upadłościowego. Gdy postępowanie upadłościowe jest już w toku, a zgłosi się tylko jeden wierzyciel, a przy tym nie ma wierzycieli ujmowanych na liście wierzytelności ex officio, postępowanie powinno być umorzone z urzędu (art. 355 k.p.c. w zw. z art. 1 pr. up.). Mamy też do czynienia z odrębnością w obszarze upadłości konsumenckiej. Tam postępowanie upadłościowe może toczyć się nawet gdy jest tylko jeden wierzyciel (np. bank udzielający kredytu konsolidacyjnego, zob. art. 491 (2) ust. 2 pr.up.)

Dodaj komentarz